KANCELARIA ADWOKACKA

Adwokat Dorota Paździora

Blog

yellow family sign
Czy wiesz czym jest alienacja rodzicielska?
04 lutego 2025

Zacznijmy od tego czym jest alienacja rodzicielska. Jest stanem psychicznym dziecka, którego rodzice znajdują się w sytuacji konfliktowej, separacji, rozstania lub rozwodu, silnie sprzymierzającego się z jednym z rodziców (preferowanym) i zrywającego więzi z drugim z rodziców (wyalienowanym) bez uprawnionego uzasadnienia.

 

Jak można walczyć z alienacją rodzicielską?

 

Polskie prawo nie jest przygotowane na reagowanie przeciwko stosowaniu alienacji rodzicielskiej. Natomiast nie można powiedzieć, że jest ono aż takie bezsilne w takich przypadkach.

Można skorzystać z regulacji zawartej w art. 598 (15) § 1 Kodeksu postępowania cywilnego:

„Jeżeli osoba, pod której pieczą dziecko pozostaje, nie wykonuje albo niewłaściwie wykonuje obowiązki wynikające z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy, uwzględniając sytuację majątkową tej osoby, zagrozi jej nakazaniem zapłaty na rzecz osoby uprawnionej do kontaktu z dzieckiem oznaczonej sumy pieniężnej za każde naruszenie obowiązku”.

Ponadto, warto też zwrócić uwagę na art. 598 (17) § 1 Kodeksu postępowania cywilnego:

„Jeżeli do kontaktu nie doszło wskutek niewykonania lub niewłaściwego wykonania przez osobę, pod której pieczą dziecko pozostaje, obowiązków wynikających z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy przyzna od tej osoby uprawnionemu do kontaktu zwrot jego uzasadnionych wydatków poniesionych w związku z przygotowaniem kontaktu (…)”.

Powyższe przepisy można jak najbardziej wykorzystać przeciwko rodzicowi stosującemu alienację rodzicielską. Jak widzimy, rodzicowi może grozić za to dolegliwość finansowa. Warto też wspomnieć o obowiązującym art. 109 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który mówi o tym, że jeżeli dobro dziecka jest zagrożone, to sąd opiekuńczy wyda odpowiednie zarządzenia, np. Sąd może 1) zobowiązać rodziców oraz małoletniego do określonego postępowania, w szczególności do pracy z asystentem rodziny, realizowania innych form pracy z rodziną, skierować małoletniego do placówki wsparcia dziennego, określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej lub skierować rodziców do placówki albo specjalisty zajmujących się terapią rodzinną, poradnictwem lub świadczących rodzinie inną stosowną pomoc z jednoczesnym wskazaniem sposobu kontroli wykonania wydanych zarządzeń;

2) określić, jakie czynności nie mogą być przez rodziców dokonywane bez zezwolenia sądu, albo poddać rodziców innym ograniczeniom, jakim podlega opiekun;

3) poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora sądowego;

4) skierować małoletniego do organizacji lub instytucji powołanej do przygotowania zawodowego albo do innej placówki sprawującej częściową pieczę nad dziećmi.

 

W skrajnych przypadkach można również rozważyć zastosowanie art. 207 Kodeksu karnego, który penalizuje przestępstwo znęcania się. Zachowanie rodzica względem dziecka musi jednak wypełniać znamiona tego przestępstwa, aby przypisać mu odpowiedzialność karną.

 

Należy uświadamiać, że alienacja rodzicielska krzywdzi przede wszystkim dziecko. Jeżeli dochodzi do jakichkolwiek sytuacji opisanych poniżej, to proszę rozważyć możliwość złożenia zawiadomienia do prokuratury o znęcaniu się nad dzieckiem. Natomiast takie sprawy o znęcanie się nad dzieckiem są trudne i możliwe, że prokuratura nie podejmie działań.Przykładowe sytuacje:

  • jeśli były małżonek nastawia dziecko przeciwko drugiemu rodzicowi;
  • wymusza od dziecka negatywne reagowanie na wizyty rodzica i na jakiekolwiek propozycje;
  • „przekupuje” dziecko prezentami, stawiając siebie jako tego lepszego z rodziców, w zamian za okazywanie przez dziecko negatywnego nastawienie względem drugiego rodzica;
  • wymusza od dziecka deklarację uczuć względem siebie;
  • opowiada dziecku negatywne, zniechęcające rzeczy o drugim rodzicu;
  • wzbudza w dziecku poczucie winy za to, że spotkało się z drugim rodzicem, zmuszając tym do lojalności względem siebie;
  • okazuje ostentacyjnie swój smutek gdy widzi, że dziecko wraca do domu szczęśliwe po spotkaniu z rodzicem;
  • krytykuje drugiego rodzica przy dziecku lub ośmiesza przy dziecku;
  • obwinia drugiego rodzica przy dziecku za rozstanie;
  • zobowiązuje dziecko do solidarności z sobą skierowanej przeciwko drugiemu rodzicowi;
  • zakazuje dziecku wyrażania wobec drugiego rodzica miłości;
  • nie informuje o kwestiach dotyczących dziecka – rodzic dowiaduje się o wszystkim ostatni lub ma informacje dzięki komuś innemu z rodziny;
  • przypomina dziecku o problemach drugiego rodzica, np. w związku z uzależnieniem, brakiem znalezienia pracy;
  • niszczy lub ukrywa zdjęcia rodzica z dzieckiem lub też wyrzuca prezenty przekazane mu przez drugiego rodzica („wymazuje” drugiego rodzica z życia dziecka);
  • wzbudza u dziecka strach przed drugim rodzicem;
  • zakazuje dziecku mówienia o drugim rodzicu ;
  • rozmawia o drugim rodzicu negatywnie z innymi osobami w taki sposób, by to dotarło do dziecka.

 

Więź pomiędzy izolowanym rodzicem a dzieckiem zostaje po pewnym czasie mocno zaburzona, zaś u dziecka może zachodzić szereg problemów natury emocjonalnej i behawioralnej.

Bardzo często zdarza się, że w takiej sytuacji dziecko wymaga wsparcia ze strony psychologa. Psycholodzy jednogłośnie twierdzą, że wskutek alienacji rodzicielskiej u dziecka można zaobserwować m.in. problemy ze snem i odżywianiem, zachowania autoagresywne, zaburzenia lękowe, czy wycofanie społeczne. Trzeba jasno stwierdzić, że izolując dziecko, rodzic stosuje swym zachowaniem po prostu psychiczną przemoc względem niego.

Każde dziecko dla swego prawidłowego rozwoju ma prawo i potrzebuje dobrej więzi z obojgiem rodziców.

 

Jeżeli zainteresował Cię artykuł na moim blogu lub sam zmagasz się z podobną sytuacją to zapraszam do kontaktu, pomogę i udzielę więcej informacji. 

 

 

  Jesteśmy tutaj  

  Kontakt z nami  

Tel. + 48 501 369 018

 

e-mail: dorota.pazdziora@vp.pl

 

Jesteśmy do dyspozycji

od poniedziałku do piątku

w godzinach

od 10:00 do 19:00

 

Strona www stworzona w kreatorze WebWave.

Siedziba:

ul. Chłodna 22A lok. 9/10
00-891 Warszawa

 

Filia:

al. Zwycięstwa 6/1a
41-200 Sosnowiec

 

Adres do korespondencji:

ul. Marszałka J. Piłsudskiego 7A lok. 17

41-200 Sosnowiec